مسمومیت کودکان با مواد شوینده

 علائم مسمومیت با مواد شوینده

اگر کودک در اثر مصرف مایعاتی مثل سفیدکننده‌ها (مثل وایتکس) یا جوهرنمک دچار مسمومیت شود، علائمی مانند قرمزی، ورقه ورقه شدن پوست و تورم دهان و سوزش در وی ایجاد می‌شود. تحمل کودک اینجاست که دیگر تمام می‌شود و بی‌قراری می‌کند.

علائم در مورد سفیدکننده‌ها و جوهرنمک معمولا مشترک است، ولی ضایعات در این دو مورد متفاوت است.

سفیدکننده‌ها قلیایی و بسیار خطرناک‌تر از مواد اسیدی مثل جوهرنمک هستند و معمولا بافت را سوراخ و سوختگی شدید ایجاد می‌کنند، در صورتی که سوختگی اسیدی مثل جوهرنمک ممکن است سطح مخاط را بسوزاند و سوختگی منتشر و وسیع که تمام دستگاه گوارش را درگیر کند، اتفاق نمی‌افتد.

بهبود مسمومیت با مواد شوینده

در سوختگی با مواد شوینده، مهم‌ترین مساله برای پزشک کنترل سیستم تنفسی و راه‌های هوایی است، زیرا احتمال سوختگی راه‌های هوایی خیلی بالاست و سوختگی در این نواحی باعث تورم می شود و در پی آن مسیر عبور هوا تنگ شده و بیمار دچار علائم کمبود اکسیژن در بدن خواهد شد که در این وضعیت مداخلات پزشکی خیلی جدی‌تر خواهد بود.

در چنین مواردی لوله مصنوعی گذاشته و کمک تنفسی به فرد داده می‌شود و تنها توصیه‌ای که در سوختگی با مواد قلیایی مثل سفیدکننده‌ها به خانواده‌ها می‌توان کرد، این است که دادن شیر به فرد مسموم می‌تواند کمک‌کننده باشد، ولی در موارد دیگر هیچ اقدام خاصی از سوی خانواده‌ها نباید انجام گیرد.

آنچه در رابطه با مسمومیت با شوینده‌ها اهمیت دارد، مشکلات تنفسی است و خود شوینده خطر جدی برای بیمار ایجاد نمی‌کند، یعنی ممکن است ماده شوینده تنها داخل معده سوختگی سطحی ایجاد کند که نهایتا دفع می‌شود، ولی عوارضی که باید جدی گرفته شود تورمی است که در راه‌های هوایی ایجاد می‌شود.

در این مسمومیت‌ها به دلیل عدم جذب مواد توسط ذغال فعال نمی‌توان از این دارو استفاده کرد، اما خوشبختانه باید بگوییم سوختگی‌های شیمیایی در داخل معده کمترین آسیب را می‌زنند، چون معده دارای اسید بسیار قوی‌ای است.

طبیعتا اسید ضعیف‌تر با ورودش به معده نمی‌تواند آثار مخربی داشته باشد و مواد قلیایی هم از این امر مستثنا نیستند و بعد از ترکیب با اسید معده اثر سوء مهمی نمی‌گذارند، اما آنچه در این بین دارای اهمیت است و مورد توجه خاص پزشکان قرار می‌گیرد، تحت نظر بودن بیمار از نظر سیستم تنفسی است.

اما گاهی نیز در برخی بیماران دیده شده که ورود این مواد شیمیایی به روده، باعث سوختگی آن شده است که به دنبالش کودک از درد شکم شکایت می‌کند.

این علائم معمولا دیر ظاهر می شوند، به همین دلیل این بیماران حدود 6 تا 12 ساعت بستری می‌شوند و این همان زمانی است که اگر آسیبی به روده‌ها رسیده باشد، علائم به صورت درد شکم یا در بی‌قراری کودک مشخص می‌شود و اقدامات درمانی و تشخیصی بعدی برای کودک صورت می‌گیرد.

نکات طلایی برای پیشگیری از مسمومیت

1 ـ کودکان، به خصوص کودکانی که تازه راه می‌افتند، بیشتر در معرض خطر مسمومیت قرار دارند. پس باید آنها را همیشه تحت نظر داشته باشید، زیرا آنها خیلی سریع عمل می‌کنند و لحظه‌ای غفلت ممکن است باعث مسمومیت‌شان شود.

2 ـ مادران معمولا مواد شوینده را جایی قرار می‌دهند که در دسترس‌شان باشد، اما باید بدانید که شما با این کار سلامتی کودک تان را در معرض خطر قرار می‌دهید. پس لازم است آنها را در جایی بگذارید که کودک نتواند آنها را بردارد.

3 ـ مواد هیدروکربنی مثل نفت به دلیل شباهتی که با آب دارد، چنانچه در منزل نگهداری شود می‌تواند از عوامل زمینه‌ساز مسمومیت در کودک باشد، پس موادی مثل بنزین، نفت و ضد یخ را نباید در منزل نگهداری کرد.

4 ـ هرگز مواد شوینده‌ای مثل سفیدکننده‌ها را از ظرف اصلی خودشان به ظروف دیگر مثل بطری‌های آب یا نوشابه منتقل نکنید، چون حتی بچه‌های بزرگ‌تر هم ممکن است به جای نوشیدنی، آن را مصرف کنند.

5 ـ نگهداری از مواد غذایی و شوینده‌ها در یک مکان امری شایع بین خانواده‌هاست که این کار خیلی خطرناک و غیربهداشتی است، پس لازم است که این مواد را جدا از هم، در مکان های مختلفی نگه دارید.

6 ـ هنگام کار با مواد شیمیایی و شوینده‌ها نباید از کودکان غافل شد و آنها را باید همواره تحت نظر داشت.

7 ـ برای آموزش کودکان می‌توان برایشان داستان‌هایی به زبان کودکانه گفت که آنها را از عواقب بد استفاده از مواد مسمومیت‌زا آگاه کند. علاوه بر خانواده‌ها، رسانه‌های عمومی مثل رادیو و تلویزیون و همچنین مربیان مهدکودک نقش مهمی در آموزش کودکان دارند.

8 ـ گاهی با بررسی وسایل اتاق کودک می‌توان جلوی بروز مسمومیت کودک را گرفت، زیرا برخی از کودکان داروها و برخی مواد سمی را در اتاقشان مخفی می‌کنند.

9 ـ با نزدیک شدن به ماه‌های آخر سال برخی از خانواده‌ها درصدد رنگ کردن منزل خود برمی‌آیند. رنگ نقاشی و تینر یا نفت از مواد مسمومیت زا هستند.عدم توجه و غفلت والدین در چنین مواقعی می‌تواند آثار غیرقابل جبرانی داشته باشد. پس لازم است در چنین مواقعی بیشتر مراقب کودکان مان باشیم.

10 ـ درب کمدهایی که در آن ها مواد شیمیایی یا شوینده‌ها نگهداری می‌شود، همیشه باید قفل باشد.

11 ـ گل‌ها و گیاهان نیز می‌توانند باعث مسمومیت در کودکان شوند، گیاهانی مثل دیفن باخیا و خرزهره. پس حتی‌الامکان از نگهداری چنین گیاهانی در منزل خودداری شود، یا در مکانی دور از دسترس کودکان باشند.

12 ـ هنگام بروز حادثه، دستپاچگی و به دنبال آن فراموشی، امری کاملا شایع است، پس لازم است قبل از وقوع هر حادثه‌ای پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهیم. بهتر است شماره تلفن پزشک کودک، شماره تلفن مرکز کنترل مسمومیت (09646)‌ و شماره تلفن اورژانس (115)‌ در کنار میز تلفن نصب شود.

tebyan.net

بخش تغذیه و سلامت تبیان